Apologia, Apuleio, Versione di Latino, parte 04-06

Di Redazione Studenti. 14 gennaio 2020

Testo originale in latino della parte 04-06 dell'Apologia di Apuleio

Calendario scolastico 2022-23

APOLOGIA: PARTE 04-06

[4] Audisti ergo paulo prius in principio accusationis ita dici: 'accusamus apud te philosophum formonsum et tam Graece quam Latine' -- pro nefas -- 'disertissimum'. Nisi fallor enim, his ipsis verbis accusationem mei ingressus est Tannonius Pudens, homo vere ille quidem non disertissimus. Quod utinam tam grauia formae et facundiae crimina vere mihi opprobrasset; non difficile ei respondissem quod [H]omericus Alexander Hectori: $ou)/ toi a)po/blht' E)STI\ QEW=N E)RIKUDE/A DW=RA, $O(/SSA KEN AU)TOI\ DW=SIN, E(KW\N D' OU)K A)/N TIS E(/LOITO, [Non reicendum est optima dona deorom, quae ipsi donant, non habens unus haec desiderat]munera deum gloriosissima nequaquam aspernanda; quae tamen ab ipsis tribui sueta multis volentibus non obtingunt. Haec ego de forma respondissem. Praeterea: licere etiam philosophis esse voltu liberali; Pythagoram, qui primum se esse philosophum nuncuparit, eum sui saeculi excellentissima forma fuisse; item Zenonem illum antiquum Velia oriundum, qui primus omnium sollertissimo artificio [argumenta] ambifariam dissolverit, eum quoque Zenonem longe decorissimum fuisse, ut Plato autumat; itemque multos philosophos ab ore honestissimos memoriae prodi, qui gratiam corporis morum honestamentis ornaverint. Sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est, cui praeter formae mediocritatem continuatio etiam litterati laboris omnem gratiam corpore deterget, habitudinem tenuat, sucum exsorbet, colorem obliterat, vigorem debilitat. Capillus ipse, quem isti aperto mendacio ad lenocinium decoris promissum dixere, vides quam sit amoenus ac delicatus, horrore implexus atque impeditus, stuppeo tomento adsimilis et inaequaliter hirtus et globosus et congestus, prorsum inenodabilis diutina incuria non modo comendi, sed saltem expediendi et discriminandi: satis ut puto crinium crimen, quod illi quasi capitale intenderunt, refutatur. [5] De eloquentia vero, si qua mihi fuisset, neque mirum neque invidiosum deberet videri, si ab ineunte aeuo unis studiis litterarum ex summis viribus deditus omnibus aliis spretis uoluptatibus ad hoc aeui haud sciam anne super omnis homines impenso labore diuque noctuque cum despectu et dispendio bonae valetudinis eam quaesissem.

Sed nihil ab eloquentia metuant, quam ego, si quid omnino promovi, potius spero quam praesto. Sane quidem, si verum est quod Statium Caecilium in suis poematibus scripsisse dicunt, innocentiam eloquentiam esse, ego vero profiteor ista ratione ac praefero me nemini omnium de eloquentia concessurum. Quis enim me hoc quidem pacto eloquentior vivat, quippe qui nihil unquam cogitavi quod eloqui non auderem? Eundem me aio facundissimum esse, nam omne peccatum semper nefas habui; eundem disertissimum, quod nullum meum factum uel dictum extet, de quo di[s]serere publice non possim ita, ut iam de vorsibus di[s]sertabo quos a me factos quasi pudendos protulerunt, cum quidem me animadvertisti cum risu illis suscensentem, quod eos absone et indocte pronuntiarent. [6] Primo igitur legerunt e ludicris meis epistolium de dentifricio versibus scriptum ad quendam Calpurnianum, qui cum adversum me eas litteras promeret, non vidit profecto cupiditate laedendi, si quid mihi ex illis fieret criminosum, id mihi secum esse commune. Nam petisse eum a me aliquid tersui dentibus versus testantur: 'Calpurniane, salue properis versibus. Misi, ut petisti, [tibi] munditias dentium, nitelas oris ex Arabicis frugibus, tenuem, candificum, nobilem puluisculum, complanatorem tumidulae gingiuulae, converritorem pridianae reliquiae, ne qua visatur tetra labes sordium, restrictis forte si labellis riseris’. Quaeso, quid habent isti versus re aut verbo pudendum, quid omnino quod philosophus suum nolit videri? Nisi forte in eo reprehendendus sum, quod Calpurniano puluisculum ex Arabicis frugibus miserim, quem multo aequius erat spurcissimo ritu Hiberorum, ut ait Catullus, sua sibi urina 'dentem atque russam pumicare gingiuam'.